SALVADOR DALI - GRAFIKI
Na ekspozycję składa się 50 grafik autorstwa Salvadora Dalego. To próba pokazania artystycznego oblicza arcymistrza sztuki współczesnej w odsłonie jego wybitnych zdolności ilustratorskich. Prezentowane litografie, akwaforty, staloryty i drzeworyty powstały na potrzeby zilustrowania ekskluzywnych wydań wybitnych dzieł światowej literatury („Jak wam się podoba” Williama Shakespeare’a, „Boskiej Komedii” Dante Alighieri, „Don Kichota z La Manchy” Miguela de Cervantesa, „Fantastycznej Pamięci” i ,,Domu bez Okien” Maurice Sandoza, ,,Starego człowieka i morze” Ernesta Hemingwaya), Biblii Jerozolimskiej, cyklu - Konie Dalego, projektów kart Tarota, Pokera oraz ceramicznych kafli z surrealistycznymi motywami. Prace te powstały na przestrzeni lat 1944-1983. W doskonały sposób ukazują fascynację artysty różnorodnymi kierunkami plastycznymi minionego stulecia. Grafiki w części są sygnowane własnoręcznie przez artystę, pozostałe tłoczone w limitowanych edycjach z autorskich matryc Dalego.
Prace pochodzą ze zbiorów kolekcjonera sztuki - Dariusza Matyjasa z Mazurskiej Fundacji Sztuki Art. Progress.
Salvador Dali (1904-1989) - hiszpański malarz i grafik, związany z ruchem surrealistycznym. Od 1921 r. studiował na madryckiej akademii. Około 1924 r. uległ wpływom malarstwa metafizycznego, a także kubizmu i futuryzmu. W tym czasie zapoznał się z poglądami S. Freuda. W 1927 r. namalował pierwsze obrazy o charakterze surrealistycznym: „Aparat i ręka” oraz „Krew jest słodsza od miodu”. Od 1928 r. w Paryżu, gdzie związał się z grupą surrealistów, m.in.: A. Bretonem, G. de Chirico i M. Ernstem. Współpracował z ich czasopismami, m.in. z Minotaure. Opierając się na psychoanalizie stworzył własną koncepcję twórczą (którą nazwał metodą paranoi krytycznej), mającą na celu obiektywizację stanów podświadomości. W okresie tym powstały słynne obrazy Dalego (będące jednocześnie sztandarowymi dziełami surrealizmu), w których precyzyjnie i naturalistycznie przedstawiał niezwykłe wizje tworzone przez wyobraźnię i niesamowite halucynacje czerpane z podświadomości: „Ponure zabawy” (1929 r.), „Trwałość pamięci” (1931 r.), „Narodziny płynnych pragnień” (1932 r.), „Płonąca żyrafa” (1935 r.), „Kanibalizm jesieni” oraz „Przeczucie wojny domowej” (oba 1936 r.).
Pod wpływem pobytu we Włoszech zaczął nawiązywać do włoskiego renesansu (zwłaszcza Rafaela), co było przyczyną wykluczenia go z ruchu surrealistycznego. W latach 1940-1955 w USA, gdzie obok dzieł w dawnym stylu („Dziecko geopolityczne obserwujące narodziny nowego człowieka” 1943 r.) malował obrazy realistyczne. Potem wrócił do Hiszpanii i uległ wpływom miejscowego baroku („Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba” 1958-1959 r.). Malował eklektyczne obrazy religijne („Kuszenie św. Antoniego” 1946 r., „Ostatnia wieczerza” 1955 r.). Tematem wielu jego ówczesnych obrazów jest jego żona Gala.
Twórczość Dalego należy do nurtu surrealistycznego. Posługując się tradycyjną techniką w sposób iluzjonistyczny imitował materialność przedmiotów łącząc je w fantastyczny, niespotykany w świecie realnym sposób, przez co uzyskiwał efekt dziwności, niezwykłości i tajemniczości (np. miękkie jak naleśniki zegarki czy kawałek zdartej skóry mrugający powieką). Obrazy Dalego cechuje doskonały rysunek, akademicka faktura, fotograficzna dokładność w przedstawianiu szczegółów i nastrojów, wizji oraz halucynacji, często z erotycznymi podtekstami.
